Czy złota biżuteria jest ze złota? Rzecz o metalach szlachetnych.
Droga Sroko, z poprzednich artykułów posiadłaś już podstawową wiedzę w temacie zakupu biżuterii. Teraz chciałabym zgłębić temat podstawowych metali szlachetnych, które używane są do wyrobu biżuterii, a są nimi: srebro, złoto, platyna.
Czy biżuteria wykonana ze srebra, złota lub platyny faktycznie jest z tych metali wykonana?
Nie do końca. Biżuteria „ze srebra”, „ze złota” czy „z platyny”, to tak naprawdę stop tych metali z innymi, w określonych proporcjach. Dzieje się tak, ponieważ te metale, w szczególności złoto i srebro, są zbyt miękkie, aby wyroby jubilerskie wykonane z nich w 100% były odporne na zarysowania i wgniecenia. Połączenie tych metali szlachetnych z innymi, zwiększa ich twardość i tym samym możesz dłużej cieszyć się pięknem biżuterii.
W Polsce obrót biżuterii z metali szlachetnych reguluje ustawa Prawo probiercze. Według niej stosunek masy czystego metalu szlachetnego zawartego w stopie do masy stopu wyrażony w częściach tysięcznych jest nazywany próbą tego metalu. Wytłumaczę to na przykładzie:
Mamy złote kolczyki o masie całkowitej 5 gram, w których 2,925 gramy to czyste złoto, a reszta to inne metale użyte do wyrobu kolczyków. Jeśli podzielimy 2,925 przez 5, wyjdzie nam wynik 0,585. Zatem 585 części z 1000 to czyste złoto, czyli stosunek złota do całkowitej masy kolczyków wynosi 585 na 1000. Próba złota naszych kolczyków to 0,585 (nazywana również jako 585 lub 14K).
Wyświetl ten post na Instagramie.
A jak już jesteśmy przy złocie, to omówmy sobie…
Próby złota
W Polsce obowiązują próby złota:*
0,999; 0,960; 0,750; 0,585; 0,500; 0,375; 0,333.
Im wyższa próba (wyższa liczba), tym więcej złota w złocie. Próby złota są również przedstawiane w karatach. Karat (K, kr) to jednostka miary, która określa ile jest czystego złota w złocie. Niemalże czyste złoto (99,9% tego kruszcu) to złoto 24 karatowe (24K, 24kr). Wystarczy zapamiętać regułę: złoto 24K to 24 na 24 części złota (próba 0,999 – czyli 999 części na 1000 to złoto). Zatem w pierścionku z 18K złota, 18 na 24 części to złoto, czyli jest go 75% – więc 750 części na 1000 to złoto, czyli to próba 0,750. I tak dalej.
Moja wskazówka:
Jeśli jubiler przy sprzedaży złotych kolczyków powie, że są wykonane z 18 karatowego złota, a Ty nie będziesz pamiętać co to dokładnie oznacza, zapytaj po prostu ile to części złota.
Jakie metale dodawane są do stopu złota?
Biżuteria ze złota może być różnej barwy, która jest uzależniona od składu jego stopu. I tak najczęściej** dodawanymi metalami w stopach złota w biżuterii o barwie:
żółtej – to miedź, srebro i cynk
różowej – to miedź i srebro
białej – to nikiel lub pallad, cynk i miedź.
Moja wskazówka:
Jeśli jesteś uczulona na nikiel, pytaj zawsze o skład stopu biżuterii z białego złota i wybieraj ten bez niklu.
Jak wpływają próby złota na jakość i wartość biżuterii?
Im więcej złota w stopie, tym wyrób jest bardziej podatny na wgniecenia i uszkodzenia. Jednakże, im więcej złota, tym biżuteria ma bardziej złotożółty kolor, jest bardziej wartościowa, a noszenie jej zmniejsza prawdopodobieństwo uczulenia na domieszki innych metali użytych w stopie. Kupując złotą biżuterię odpowiedz sobie po prostu na pytanie, czy to zestaw na wielkie wyjścia, czy to obrączka, którą będziesz nosić w różnych warunkach. Obojętnie jednak, którą próbę złota wybierzesz, pamiętaj, że nie ma biżuterii niezniszczalnej. Ściągaj pierścionki, bransoletki podczas prac domowych, czy kąpieli, a kolczyki do spania – unikniesz niepotrzebnych napraw u złotnika.
Próby srebra
W Polsce dopuszczone do obrotu są próby srebra:*
0,999; 0,925; 0,875; 0,830; 0,800,
z czego zdecydowanie najpopularniejszą jest próba 0,925, która jest stopem srebra i najczęściej miedzi.
Platyna
Obowiązujące próby dla platyny w Polsce to:*
0,999; 0,950; 0,850.
W stopach platyny, domieszkami najczęściej są: iryd, ruten, kobalt lub miedź.
Skąd wiadomo, że biżuteria jest wykonana z metalu szlachetnego?
Tego już dowiesz się w kolejnym artykule.
_____________
* Ustawa Prawo Probiercze
** Jewelry Essentials, The Gemological Institute of America
main picture credits: www.atelierlaf.com
